Từ trái sang: Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Reuters-Thời gian gần đây, các phương tiện truyền thông và các tổ chức chính trị phương Tây thường mô tả Nga và Trung Quốc bất ngờ “có tình” với Moscow và Bắc Kinh. Theo Reuters, họ đang sát cánh chiến đấu trong các vấn đề quốc tế có xung đột lợi ích với châu Âu và Mỹ.
Peter Marino, một nhà phân tích chính trị quốc tế chuyên về Đông Bắc Á, nói rằng mặc dù mô tả về mối quan hệ Nga-Trung không hoàn toàn sai, nhưng nó che giấu sự cạnh tranh giữa Moscow và Bắc Kinh. Marino nói, hay nói cách khác, mối quan hệ Nga – Trung hiện nay chỉ là mối quan hệ “hời hợt nhưng không đạt yêu cầu”.
Vào tháng 3, Tướng Peng Honghui, nhà lãnh đạo chính của quân đội Trung Quốc, đã đề xuất đến thăm Afghanistan và ba nước Trung Á (Pakistan, Afghanistan và Tajikistan) để thành lập một liên minh chống khủng bố khu vực mới. Liên minh an ninh quan trọng này đã hoàn toàn gạt Nga sang một bên, cho dù nước này cũng đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan, và nhiều khả năng Trung Quốc sẽ ra tay. Căng thẳng giữa Nga và Trung Quốc sẽ gia tăng trong giai đoạn tới.
Trong hàng trăm năm qua, Trung Á luôn là của Nga và Trung Quốc, đặc biệt là Trung Quốc, một khu vực chiến lược không ổn định. Đã từng bị quấy rối bởi các bộ lạc Trung Á trong quá khứ. Đến giữa thế kỷ 18, Nga và Trung Quốc cố gắng kiểm soát khu vực này vì an ninh của chính họ, dẫn đến việc Nga cai trị Siberia và nhà Thanh của Trung Quốc kiểm soát Tân Cương. Sự hiện diện của Nga và Trung Quốc tại các khu vực này đã giảm thiểu mối đe dọa do các bộ tộc bản địa gây ra, nhưng điều này khiến hai cường quốc cạnh tranh với nhau ở Trung Á, và sự cạnh tranh này vẫn tồn tại. Theo Marino, nó vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.
Trong phần lớn thời gian kể từ đó, Nga mạnh hơn Trung Quốc và đã quen với vị thế “vượt trội” của khu vực. Ảnh hưởng tương tự thậm chí còn mở rộng sang các nước Cộng hòa Trung Á trong thời Liên Xô. Nhưng đến nay, tình hình đã thay đổi, do Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng và ngày càng chiếm vị thế trong khu vực khiến Nga lo ngại.
Đề xuất thành lập liên minh chống khủng bố 4 nước Trung Quốc đang cho thấy động thái mới nhất của Bắc Kinh. “Chính sách đối ngoại của các cường quốc”. Nếu liên minh này được thành lập, nó sẽ tập trung vào việc chia sẻ thông tin tình báo, phối hợp quân sự và giám sát giữa Trung Quốc và các chính phủ Trung Á.
Tướng Pompong Huey đến thăm Afghanistan. Ảnh: Phân tích Hồi giáo hóa-Pakistan, Afghanistan và Tajikistan bày tỏ sự quan tâm đến đề xuất này và bắt đầu các cuộc thảo luận đầu tiên về khả năng thành lập một liên minh. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có thông tin chi tiết nào được công bố, điều này chứng tỏ vẫn còn những bất ngờ tiềm ẩn, đặc biệt là khi chính sách đối ngoại của Trung Quốc thường cho thấy sự thiếu kỹ năng hợp tác với các nước Bắc Kinh. Marino dự đoán rằng nó được coi là nhỏ hơn trong một dự án nhất định.
Chất làm ngọt
Sau khi cung cấp cho Afghanistan khoản viện trợ không hoàn lại 70 triệu đô la Mỹ để chống khủng bố và thương mại của Bắc Kinh, Trung Quốc đã khởi xướng đề xuất xây dựng liên minh cho “Sáng kiến Một vành đai, Một Con đường” do Chủ tịch Tập Cận Bình khởi xướng. “Khởi xướng các nỗ lực trong khu vực.
Tất cả gợi ý Mặc dù Nga đã là một thành viên quan trọng của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải trong 15 năm, nhưng sáng kiến này vẫn chưa rơi vào bóng tối của Moscow. Về danh nghĩa, tổ chức này được thành lập chỉ để thực hiện các trách nhiệm của Bắc Kinh ở Trung Á và biến nó thành một thực thể hoàn toàn mới mà không có vai trò của Nga. Marino dự đoán, Nga rất có thể sẽ phải “ngậm bồ hòn làm ngọt” và không thể giả vờ rằng liên minh chỉ là lực lượng của Trung Quốc để mở rộng ảnh hưởng ở Trung Á. Bởi trên thực tế, Trung Quốc và các nước Trung Á đang phải đối mặt với mối đe dọa rất lớn từ chủ nghĩa khủng bố, đặc biệt là tổ chức phiến quân tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS).
Điều khiến Nga trở nên rắc rối hơn nữa là trong khi Trung Quốc đang cố gắng thiết lập một liên minh mới ở châu Á, thì Bắc Kinh đang cố gắng cải thiện vị thế của mình trong các vấn đề thế giới. Đầu năm nay, Trung Quốc và Djibouti đã hoàn tất một thỏa thuận thành lập căn cứ quân sự đầu tiên ở nước ngoài, nơi đặt các lực lượng quân sự của Mỹ và Nhật Bản.Ở Trung Quốc … Quân đội Trung Quốc đang chứng kiến cuộc cải cách lớn nhất từng được thực hiện, đó là bảo vệ vai trò của các lực lượng vũ trang trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia của Trung Quốc. Trên toàn thế giới, không còn chỉ tập trung vào nhiệm vụ quốc phòng.
Những động thái này của Trung Quốc có thể khiến Nga rơi vào tình trạng bất an, vì Moscow luôn tỏ ra khó chịu. Dưới bất kỳ sự can thiệp nào của nước ngoài mà Putin thường coi là “vùng đệm” của Nga, bao gồm Ukraine, Caucasus và Trung Á.
Tổng thống Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình. Ảnh: Reuters-Trong bối cảnh Nga và Trung Quốc tranh giành ảnh hưởng ở Trung Á, họ không thể bỏ qua một “nhân tố bí ẩn” khác có vị thế ngang nhau trong khu vực. Sau gần 15 năm can thiệp quân sự vào Afghanistan, Mỹ đã tích lũy đủ kinh nghiệm và lợi ích đối với an ninh khu vực, và chắc chắn nước này sẽ đáp trả động thái mới này của Trung Quốc. -Marino cho rằng đề xuất của Trung Quốc về việc thành lập một liên minh chống khủng bố mới ở Trung Á có thể đặt khu vực vào một trong ba tình huống. Nếu Trung Quốc tin rằng Trung Quốc đang “chuẩn bị” cho Trung Á, Hoa Kỳ có thể mong đợi Nga làm việc cùng nhau. Tuy nhiên, việc Mỹ bắt tay với Trung Quốc để loại bỏ ảnh hưởng của Nga trong khu vực cũng có thể xảy ra. Tình huống thứ ba là ba nước đã hình thành thế “chân vạc” cạnh tranh lẫn nhau. Liên minh an ninh là công bằng ở cấp độ được đề xuất. Mặc dù có rất ít sự tin tưởng lẫn nhau trong chính sách đối ngoại, nhưng Nga và Trung Quốc hiểu rằng họ vẫn cần nhau để đảm bảo an ninh khu vực. Vì vậy, bà Marino nhấn mạnh, hiện tại, hai nước sẽ tiếp tục chọn “đất” của nhau thay vì “hạnh phúc”.
Xem thêm: Nga-Trung nhạt nhoà do kinh tế thay đổi
Thông minh và dũng cảm
No comment yet, add your voice below!